Bijna een kwart van het verzuim in 2024 werd veroorzaakt door langdurige stressgerelateerde klachten. Het langdurige verzuim (langer dan zes weken) door stressgerelateerde klachten steeg in 2024 met 7% ten opzichte van het jaar daarvoor. Over de afgelopen vijf jaar is de stijging zelfs 35%. Het is belangrijk om stresssignalen vroegtijdig te herkennen. Om dan ook het gesprek hierover durven te voeren met je medewerkers.
Stressgerelateerd verzuim stijgt
In 2024 lag het gemiddelde verzuimpercentage met 4,7% op nagenoeg hetzelfde niveau als een jaar eerder. Ondanks dat het totale verzuim stabiel bleef, signaleert Van Campen Consulting dat het stijgend verzuim door stress een alsmaar groeiend probleem is voor werkend Nederland. Ongeveer één op de vier verzuimdagen komt door stress. Daarnaast neemt de duur van stressgerelateerd verzuim jaarlijks toe. Medewerkers waren hierdoor in 2024 gemiddeld 250 dagen uit de running. Bij een burn-out liep dit zelfs op tot meer dan tien maanden; 318 dagen om precies te zijn.
Verschillen tussen medewerkers en organisatie
Er zijn aanzienlijke verschillen in het verzuim door stress tussen onder andere:
- leeftijdsgroepen, bedrijfssectoren en organisaties van verschillende groottes.
- Vooral bij medewerkers tussen de 25 en 45 jaar is de reden voor verzuim vaak stressgerelateerd.
- Bij vrouwen wordt relatief meer verzuim door stressklachten geregistreerd dan bij mannen.
- Bij parttimers staat het verzuim vaker in verband met stress dan bij fulltimers.
- In het openbaar bestuur, de gezondheidszorg en het onderwijs is het verzuim door stressgerelateerde klachten het hoogst.
- Bij bedrijven met meer dan 250 medewerkers is het stressgerelateerd verzuim hoger dan bij kleinere bedrijven.
De negatieve effecten en kosten van stressgerelateerd verzuim:
De kosten van werkstress-gerelateerd verzuim voor werkgevers bedragen ruim €3 miljard (!) per jaar (TNO, 2023). Als een medewerker uitvalt wegens stressgerelateerd ziekteverzuim levert dit een werkgever al snel een kostenpost op van € 425,– per dag (!). Voor hogere functies (denk aan management, expertfuncties) loopt dit snel op.
Buiten de kosten moeten we de impact van stressgerelateerd verzuim en de negatieve effecten van stressgerelateerd verzuim niet onderschatten. Zeker niet voor het individu, de medewerker zelf en ook de maatschappij niet.
Directe kosten die je als werkgever hebt bij stressgerelateerd verzuim:
Loondoorbetaling: loondoorbetaling tijdens ziekte (tot twee jaar).
Vervanging of overuren: Tijdelijk personeel moet worden ingehuurd of collega’s maken extra uren (met bijbehorende kosten).
Re-integratiekosten: Begeleiding via bedrijfsarts, coaching, aanpassingen op de werkvloer.
En de indirecte kosten waar je als werkgever bij stressgerelateerd verzuim mee te maken krijgt:
Productiviteitsverlies: Minder output door afwezigheid en verminderde focus bij aanwezige collega’s.
Kwaliteitsverlies: Meer fouten, vertragingen, slechtere klantenservice.
Teamimpact: Overbelasting en frustratie bij collega’s kan leiden tot een sneeuwbaleffect van meer uitval.
Verlies van kennis: Ervaren werknemers vallen uit, en hun kennis gaat (tijdelijk) verloren.
Ook de maatschappij ondervindt de gevolgen van stressgerelateerd verzuim. Denk aan:
Zorgkosten (oplopend!): Meer gebruik van psychologen, huisartsen en medicatie.
Uitkeringslasten: Bij langdurige uitval mogelijk doorstroom naar WIA (arbeidsongeschiktheid).
En op de laatste plaats, niet te vergeten, het individu, de medewerker zelf voor wie stressgerelateerde klachten grote gevolgen kunnen hebben en zij uiteindelijk mogelijk ook een hoge prijs betalen. Denk aan:
Fysiek: slaapproblemen, hoofdpijn, maagklachten, verhoogde bloeddruk, verhoogde kans op hart- en vaatziekten.
Psychisch: burn-out, angststoornissen, depressie, concentratieproblemen.
Sociaal: relatieproblemen, sociaal isolement, verminderde levenskwaliteit.
Werkgerelateerd: verminderd werkplezier, verlies van motivatie, langdurige uitval, verminderde carrièrekansen.
Cijfers over stressgerelateerd verzuim vanuit onderzoek HCC
Herken de signalen
Stress kan onder andere voortkomen uit werk, de privésfeer of maatschappelijke veranderingen. Ondanks dat de oorzaken verschillen, zijn de signalen vaak hetzelfde: piekeren, lusteloosheid en gespannenheid. Deze drie signalen zijn belangrijke voorspellers van uitval blijkt uit onderzoek. Durf het gesprek aan te gaan als werkgever om vroegtijdig samen met de medewerker naar oplossingen te zoeken en te voorkomen dat klachten verergeren. Vroege interventie, zoals een open spreekuur bij de bedrijfsarts of snelle toegang tot onze Van Campen bedrijfspsycholoog, bevordert het welzijn van medewerkers en helpt verzuim te verkorten of voorkomen.
Steun van de werkgever
Natuurlijk zijn niet alle externe factoren te beïnvloeden, spelen de manier waarop medewerkers met stress omgaan, de beschikbare energiebronnen en de steun die zij krijgen een cruciale rol bij het voorkomen van verzuim. Ook wanneer stress voortkomt uit privésituaties – zoals echtscheiding, rouw of mantelzorg – kunnen werkgevers ondersteuning bieden. Dit kan bijvoorbeeld door flexibele werkindeling aan te bieden en waar nodig, professionele hulp te faciliteren. Daarnaast helpen tools zoals de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en het Preventief medisch onderzoek (PMO) je als werkgever om risicofactoren vroegtijdig in kaart te brengen en preventief in te grijpen.
